The Origins of Veganism จุดเริ่มต้นของวีแกน

วีแกน (Veganism) ไม่ใช่เทรนด์ใหม่ แต่มีจุดเริ่มต้นมานานกว่าหลายทศวรรษ แนวคิดนี้มุ่งเน้นการใช้ชีวิตโดย ไม่เบียดเบียนสัตว์ ทั้งในด้านอาหาร เครื่องแต่งกาย เครื่องสำอาง หรือความบันเทิง โดยมีเป้าหมายเพื่อเคารพในสิทธิและสวัสดิภาพของสัตว์ จุดเริ่มต้นของขบวนการวีแกนสมัยใหม่เกิดขึ้นในอังกฤษช่วงกลางศตวรรษที่ 20

ย้อนรอยประวัติศาสตร์: แนวคิดวีแกนก่อนมีคำว่า "วีแกน"

          500 ปีก่อนคริสต์ศักราช: นักปรัชญาชาวกรีก พีทาโกรัส (Pythagoras) ส่งเสริมความเมตตาต่อสิ่งมีชีวิตทุกชนิด และดำรงชีวิตด้วยอาหารจากพืช

          ในเอเชีย: เจ้าชายสิทธัตถะ (พระพุทธเจ้า) กล่าวถึงการไม่เบียดเบียนสัตว์ และแนะนำการลดการฆ่าในชีวิตประจำวันแก่สาวก

          ค.ศ. 1806: นักเขียนชาวอังกฤษ Percy Bysshe Shelley และแพทย์ Dr. William Lambe เริ่มแสดงจุดยืนต่อต้านการบริโภคไข่และนมด้วยเหตุผลด้านศีลธรรม

 

จุดกำเนิด "วีแกน"

คำว่า วีแกน (Vegan) ในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1944 ที่เมืองเลสเตอร์ ประเทศอังกฤษ โดย Donald Watson ได้เรียกประชุมกลุ่มมังสวิรัติที่ไม่บริโภคนมอีก 5 คน เพื่อหารือเกี่ยวกับ มังสวิรัติไร้นม ซึ่งยังไม่มีชื่อเรียกเฉพาะ

Donald Watson และกลุ่มเพื่อนเชื่อว่าการรับประทานอาหารมังสวิรัติที่ยังบริโภคนม ไข่ หรือผลิตภัณฑ์จากสัตวนั้น ยังไม่สอดคล้องกับหลักการไม่เบียดเบียนสัตว์ พวกเขาปฏิเสธคำอย่าง dairyban, vitan และ benevore พวกเขาเลือกใช้คำว่า Vegan ที่มาจากการรวมคำว่า VEGetariAN เพื่อสื่อถึง จุดเริ่มต้นและจุดสิ้นสุดของการเป็นมังสวิรัติ

พวกเขาร่วมกันก่อตั้ง The Vegan Society อย่างเป็นทางการ ถือเป็นการถือกำเนิดของขบวนการวีแกนสมัยใหม่

"We can see quite plainly that our present civilisation is built on the exploitation of animals and we believe that spiritual advancement demands that we cease to exploit animals for our own ends." -  Donald Watson, The Vegan News, 1944

 

การนิยาม "วีแกน" อย่างเป็นทางการ

แม้ว่าคำว่า "วีแกน" จะถูกใช้ตั้งแต่ปี 1944 แต่ ในปี 1949 สมาชิกคนสำคัญ Leslie J. Cross ได้เสนอให้สมาคมนิยามคำว่า วีแกน อย่างชัดเจนว่า:

"The principle of the emancipation of animals from exploitation by man."

ต่อมาได้ขยายความว่า "เพื่อยุติการใช้สัตว์ในทุกแง่มุม ไม่ว่าจะเพื่ออาหาร สิ่งของ การทำงาน การล่าสัตว์ การทดลอง หรือการใช้งานอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเอารัดเอาเปรียบสัตว์"

ในปี 1988 The Vegan Society ได้กำหนดคำนิยามที่ยังคงใช้จนถึงปัจจุบันว่า:

"A philosophy and way of living which seeks to excludeas far as is possible and practicableall forms of exploitation of, and cruelty to, animals for food, clothing or any other purpose; and by extension, promotes the development and use of animal-free alternatives for the benefit of humans, animals and the environment."

พัฒนาการของสมาคมวีแกน

• 1964: The Vegan Society จดทะเบียนเป็นองค์กรการกุศล
• 1979: จัดตั้งเป็นบริษัทจำกัด (Limited Company) พร้อมสถานะการกุศล
• ปัจจุบัน: สมาคมมีบทบาทระดับโลก ทั้งในการส่งเสริมสิทธิสัตว์ สนับสนุนงานวิจัย และให้ความรู้เรื่องวีแกนผ่านสื่อและกิจกรรมต่าง ๆ

แนวคิดเบื้องหลังการเป็นวีแกน

วีแกนไม่ใช่แค่การเลือกรับประทานอาหารจากพืช แต่คือ การปฏิเสธการใช้สัตว์เป็นทรัพย์สินหรือเครื่องมือของมนุษย์ แนวคิดนี้ได้รับแรงบันดาลใจจากหลักจริยธรรม เช่น

• ความเมตตา (Compassion): การไม่เบียดเบียนสัตว์ที่มีความรู้สึก
• ความยุติธรรม (Justice): การไม่เลือกปฎิบัติต่อสัตว์เพียงเพราะพวกเขาไม่ใช่มนุษย์
• สิทธิสัตว์ (Animal Rights): การยอมรับว่าสัตว์มีสิทธิในชีวิต เสรีภาพ และไม่ถูกใช้เพื่อประโยชน์ของผู้อื่น

การขยายตัวของขบวนการวีแกน

ตั้งแต่ปี 1944 ขบวนการวีแกนได้เติบโตอย่างต่อเนื่อง และขยายจากจุดเริ่มต้นเล็ก ๆ สู่ปรากฏการณ์ระดับโลกโดยมีการพัฒนาในหลายมิติ:

• ปี 1975 หนังสือ Animal Liberation โดย Peter Singer ทำให้แนวคิดสิทธิสัตว์และการเป็นวีแกนได้รับความสนใจในวงกว้าง
• ปี 1980 - ปัจจุบัน องค์กรต่างๆ เช่น PETA, Animal Equality และ The Vegan Society ช่วยผลักดันการรับและรณรงค์ระดับโลก
• มีผลิตภัณฑ์อาหาร เครื่องสำอาง เสื้อผ้า และยารักษาโรคแบบ ปลอดสัตว์ มากขึ้น
• มีงานวิจัยสนับสนุนว่าอาหารวีแกนดีต่อ สุขภาพ และช่วยลดความเสี่ยงโรคเรื้อรัง
• การเลือกเป็นวีแกนยังช่วยลด ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เช่น การปล่อยก๊าซเรือนกระจก และการตัดไม้ทำลายป่า
• ที่สำคัญที่สุด คือ ช่วยลดการเบียดเบียนสัตว์นับล้านชีวิต

การเป็นวีแกน เริ่มจากกลุ่มคนเล็ก ๆ ที่ตั้งคำถามกับวิถีชีวิตที่เบียดเบียนสัตว์ และวันนี้กลายเป็นขบวนการระดับโลกที่กำลังเปลี่ยนวิธีที่มนุษย์มอง สิ่งมีชีวิตอื่น บนโลกใบเดียวกัน

ไม่ว่าคุณจะเริ่มต้นจากความรักสัตว์ ความห่วงใยสิ่งแวดล้อม หรือสุขภาพของตนเอง ทุกการเปลี่ยนแปลงล้วนมีความหมาย

 

แหล่งอ้างอิง:

• Donald Watson, The Vegan News, Issue 1, November 1944
• The Vegan Society. https://www.vegansociety.com
• Singer, P. (1975). Animal Liberation. HarperCollins.
• Francione, G. (2008). Animals as Persons: Essays on the Abolition of Animal Exploitation. Columbia University Press.